KUNST - hoeveel vragen, hoeveel betalen? - Cultuurpunt

Hoeveel kan een kunstenaar vragen voor zijn werk?

Sommige kunstwerken worden voor miljoenen geveild terwijl andere kunstwerken nog vaak niet verkocht raken op een rommelmarkt. Wat bepaald nu de prijs van kunst, wat vraag ik als kunstenaar of wat betaal ik voor een kunstwerk? Hangt een goede investering in kunst af van het bedrag dat ik eraan spendeer? Bestaat er zoals er vaak wordt gezegd een regel om de prijs te bepalen naargelang de grootte van het werk? We bespreken twee belangrijke factoren die bepalend zijn voor de prijs.



Kunst op restaurant: bekwaamheid en exclusiviteit

Stel, je gaat uit eten. Op de menukaart staat spaghetti bolognese, gehaktballetjes in tomatensaus of vol-au-vent met puree of frietjes. Wat denkt u dan, “ik zit hoogst waarschijnlijk in een vijf sterren restaurant”? Nee, waarom niet? Je zult opmerken dat het allemaal heel eenvoudige gerechten zijn die je zowat in elke brasserie kunt vinden.

Zo is het ook met kunst. De kunstmarkt is verzadigd van hobbykunstenaars zoals de horeca verzadigd is van brasserie koks. Er is specifieke kennis, vaardigheid, voldoende creativiteit en toewijding voor nodig om een goed gerecht in elkaar te steken en het is zeker niet aan iedereen weggelegd. Zo is het ook met kunst. De specifieke kennis en vaardigheid van de kok en zijn creativiteit en toewijding zullen bepalend zijn voor het karakter van het kunstwerk.

Een kunstenaar moet voldoende bekwaamheid hebben die hem/haar in staat stelt zich te onderscheiden van de rest. De prijs van de kunst wordt hierdoor grotendeels bepaald. De prijzen in de doorsnee brasseries zijn doorgaands zeer aan elkaar gelijk. Wanneer je naar sterrenrestaurants gaat kunnen vergelijken sterk uiteen lopen. Dit hangt af van de bekwaamheden van de kok en de exclusiviteit van de keuken. Koken is een kunst en daarom is kunst in het algemeen dan ook niet anders.



Maar één van de vele of maar één zoals ik: vraag en aanbod

Een T-shirt waarvan het etiket het opschrift “made in China” bevat kost amper iets terwijl die enkele T-shirts van bepaalde populaire ontwerpers voor velen onbetaalbaar zijn. Wat maakt het verschil?
We weten dat die T-shirt met het opschrift “made in China” massaal werd geproduceerd. Er is genoeg aanbod van dergelijke T-shirts en dit haalt de prijs naar beneden. Die T-shirt van die bepaalde ontwerper bevat een stijl of eigenheid die in deze ontwerper terug te vinden is. Hoogst waarschijnlijk zal deze ontwerper reeds vele kledingstukken ontworpen hebben die de aandacht van modespecialisten hebben getrokken. Daarom heeft hij naambekendheid gecreëerd en worden zijn ontwerpen opgevolgd. Hij is iets unieks op de markt!

Mode is een kunst en daarom ligt het ook bij andere kunst niet anders. Hoe bekender de kunstenaar is bij kenners of verzamelaars en hoe unieker de stijl, hoe meer hij/zij zich zal kunnen onderscheiden van de rest van het marktaanbod. Hoe groter dan de vraag wordt, hoe meer de kunstwerken waard zijn.



De prijs gaan bepalen

De hobbykunstenaar zou je kunnen vergelijken met de hobbykok. Kan iemand tamelijk koken en wordt hij/zij gevraagd om bij kennissen op een feestje enkele gerechtjes klaar te maken, dan zal deze hobbykok ervoor zorgen dat hij/zij uit de kosten komt en er misschien wel een leuk extraatje aan over heeft. Zo kun je voor een zelf gemaakt kunstwerk de kosten ervan gaan berekenen en deze misschien maal twee te doen om een extraatje te hebben. Zorg dan wel dat je niet de duurste materialen gebruikt! Een hobbykok legt namelijk ook geen kaviaar, saffraan of truffel op frituurhapjes uit de supermarkt. De ingrediënten zouden meer gaan kosten dan de eigenlijke waarde van het hapje.

Er zijn kunstenaars die wel kennis en vaardigheid bezitten maar zich met hun werken amper kunnen onderscheiden van de rest van de markt. Ze zorgen ervoor dat hun werken decoratief mooi ogen zodat de werken dan ook hun decoratieve waarde hebben. Deze kunstwerken verliezen uiteraard hun waarde omdat de dan ook als een decoratiestuk worden verkocht. Je betaald dan meestal de waarde van de materialen maal drie tot maal zes.

Dan is er nog de kunstenaar met een karakter. Iemand met een eigenheid die opvalt en schreeuwt om ontdekt te worden. Deze zijn uiterst interessant voor investeerders. De waarde van deze kunst wordt niet door de materie bepaald maar door hetgeen mensen bereid zijn te geven door zijn/haar belangstelling bij een publiek van kenners en verzamelaars. Hoe meer mensen begeerd zijn naar deze kunstenaar, hoe duurder zijn werken kunnen worden.

11/09/2014
auteur: Rits Stefaan