schilderen met olieverf
 OLIEVERF VRAAGBRAAK Vind je niet genoeg informatie? Ga dan op zoek in de categorie EDUCATIEF.
OLIEVERF VRAAGBRAAKINHOUD:
MEDIUMS
Wat zijn schildermediums en waarvoor dienen ze?Het doel van een schildermedium is om één of meerdere eigenschappen van de verf te beïnvloeden zodoende de verf geschikt te maken voor een bepaalde toepassing. Denk hierbij aan consistentie, glans, vloei, droogtijd, transparantie en duurzaamheid van de verffilm. Het is afhankelijk van de gevolgde techniek of er eventueel een medium gebruikt zou moeten worden. In olieverf zijn in principe maar twee technieken mogelijk: "Alla prima" en "gelaagd schilderen". 'Alla prima' wil zeggen dat het schilderij "nat-in-nat" geschilderd wordt of anders gezegd, er word aan het schilderij doorgewerkt tot het af is zodat de verf geen kans krijgt om te drogen. Hierbij kan men het medium kiezen waar men het liefst mee werkt, bijvoorbeeld een gewoon schildermedium of een sneldrogend schildermedium, en kan men hiermee het ganse schilderij met éénzelfde medium afwerken. Men hoeft ook niet genoodzaakt een medium te gebruiken. Bij gelaagd schilderen, een techniek waarbij het schilderij opgebouwd wordt uit verschillende lagen, is het echter wel een noodzaak om mediums te gebruiken om het principe van "vet over mager" te respecteren. De onderste laag kan men gewoon verdunnen maar bij de tweede laag moet men iets vettiger werken waarbij een schildermedium kan worden toegevoegd. Bij een derde of laatste laag kan men een glaceermedium gebruiken. Een glaceermedium zorgt voor een transparante stevige verffilm. Penseelstreken vloien uit met glaceermedium, maar onderliggende penseelstreken blijven hierbij zichtbaar waardoor je mooie effecten kunt bekomen.
Wat is een schilderspasta en hoe wordt dit medium gebruikt?Schilderpasta is een kleurloze olieverfpasta. Wanneer men dikke lagen olieverf op een doek aanbrengt, heeft men kans dat de verf bij droging gaat rimpelen, "schroeien" genaamd. Dit schroeien voorkomt men indien men de hoeveelheid verf met dezelfde hoeveelheid schilderpasta gaat mengen. Dankzij zijn bindmiddel veranderd de schilderpasta het droogproces waardoor de verf egaal in zijn massa droogt. Het droogproces gaat ook sneller met dit medium. Het nadeel van de schilderpasta, ook wel schilderboter genaamd, is dat de verf iets matter word na droging. De verffilm behoud wel zijn duurzaamheid. Een andere toepassing van schilderpasta is het aanlengen van verf met dure pigmenten. Zo creëer je meer verf, terwijl deze niet minder pasteus word.
Wanneer gebruikt men een glaceermedium?Glaceren is het leggen van een transparante eindlaag met een vettig medium. Het medium dient vettig te zijn om het principe van het "vet over mager" schilderen te respecteren. Vroeger gebruikte men vooral standolie of Venetiaanse terpentijn om te glaceren. Een sneller drogend glaceermedium was alkydmedium. Het nadeel van al deze mediums is dat ze mettertijd kunnen vergelen. Daarom hebben de meeste producenten heden een speciaal ontworpen glaceermedium in hun gamma dat niet vergeeld en een betere verffilm bied dan de klassieke glaceermiddelen. Ook hebben de moderne glaceermediums geen invloed meer op de droogtijd. Een glaceermedium mag enkel worden gebruikt bij de bovenste laag van het gelaagd schilderen (vet over mager).
Wat is venitiaanse terpentijn en in welke toeppassing kan dit worden gebruikt?Venetiaanse terpentijn is een samenstelling van een natuurlijke balsem met terpentijnolie. Hoewel het oorspronkelijk een Oostenrijks product is, heeft het zijn naam te danken gekregen aan de plaats waar het destijds verhandeld werd - Venetië. Venetiaanse terpentijn is een klassiek glaceermedium met een zeer goede uitvloeiing, wat een prachtige overgang in kleuren mogelijk maakt. Dit glaceermedium heeft een uitzonderlijk karakter en zorgt ook voor een kortere droogtijd van de verf. Het medium is enkel geschikt om te glaceren en word dus enkel gebruikt bij de laatste laag van het gelaagd schilderen (vet over mager). Venetiaanse terpentijn is dus een zeer vettig medium. Nadelen aan Venetiaanse terpentijn zijn onder andere de vergelende eigenschap. Ook draagt het medium niet bij tot de duurzaamheid van de verffilm.
Waardoor wordt de droging van een sneldrogend schildersmedium veroorzaakt?Een in de handel verkrijgbaar schildermedium is een mengsel van lijnolie (of een andere olie), een oplosmiddel zoals terpentine en/of terpentijn en in het oplosmiddel opgeloste harsen. Het oplosmiddel verdampt, de harsen versterken de verffilm en de olie is verantwoordelijk voor de droogtijd. De droging van lijnolie is een chemische reactie. De olie neemt zuurstof op uit de lucht, waardoor de moleculen in stijve ketens aan elkaar gekoppeld worden. Dit proces neemt langere tijd in beslag en verklaart waarom olieverf langzaam droogt. Indien we nu willen dat de verf sneller kan drogen, dan moeten we ervoor zorgen dat de olie sneller zuurstof op kan nemen. Daarvoor bestaan er producten, namelijk oplossingen van bepaalde metalenverbindingen, siccatieven genaamd, die aan het medium kunnen worden toegevoegd. Een sneldrogend medium bestaat dus uit dezelfde ingrediënten als een gewoon medium, maar met toevoeging van siccatieven.
Hoe gebruik ik een alkydmedium?Alkydmedium is een glaceermiddel op basis van een synthetisch hars, genaamd alkydhars, gemengd met lijnolie of sojaolie en afgelengd met white spirit. Dit mengsel heeft een snel drogende eigenschap. Het zorgt voor een betere vloei en maakt de verf transparanter. Het medium is zeer vettig en is dus geschikt voor het aanbrengen van de laatste laag bij het gelaagd schilderen. Alkydmedium verhoogd ook de glansgraad van de verffilm, maar in iets mindere mate dan andere glaceermiddelen. Wil men het medium gebruiken in de middelste lagen van het schilderij omwille van de sneldrogende eigenschap, dan kan men het medium minder vettig maken door toevoeging van terpentijn of white spirit. Bij het gelaagd schilderen gebruikt men dit medium dus eerst verdund, en naarmate men de eindlaag nadert word dit medium in een alsmaar zuiverdere vorm gebruikt. De laatste laag bestaat uit verf met zuiver alkydmedium, dus zonder enige toevoeging van oplosmiddelen. Alkydmedium zorgt, indien correct toegepast, voor een zeer duurzame verffilm. Een nadeel van alkydmedium is de vergelende eigenschap door de aanwezigheid van de natuurlijke olie in het product.
Moet er bij het schilderen met olieverf steeds een medium worden gebruikt?Het is afhankelijk van de gevolgde techniek of er eventueel een medium gebruikt zou moeten worden. In olieverf zijn in principe maar twee technieken mogelijk: "Alla prima" en "gelaagd schilderen". "Alla prima" wil zeggen dat het schilderij "nat-in-nat" geschilderd wordt of anders gezegd, er word aan het schilderij doorgewerkt tot het af is zodat de verf geen kans krijgt om te drogen. Hierbij kan men het medium kiezen waar men het liefst mee werkt, bijvoorbeeld een gewoon schildermedium of een sneldrogend schildermedium, en kan men hiermee het ganse schilderij met éénzelfde medium afwerken. Men hoeft ook niet genoodzaakt een medium te gebruiken. Bij gelaagd schilderen, een techniek waarbij het schilderij opgebouwd wordt uit verschillende lagen, is het echter wel een noodzaak om mediums te gebruiken om het principe van "vet over mager" te respecteren. De onderste laag kan men gewoon verdunnen maar bij de tweede laag moet men iets vettiger werken waarbij een schildermedium kan worden toegevoegd. Bij een derde of laatste laag kan men een glaceermedium gebruiken. Een glaceermedium zorgt voor een transparante stevige verffilm. Penseelstreken vloeien uit met glaceermedium, maar onderliggende penseelstreken blijven hierbij zichtbaar waardoor je mooie effecten kunt bekomen.
OLIËN
Wat is het verschil tussen gezuiverde en geleekte lijnolie?Het enige verschil tussen beiden is het kleur. Lijnolie die aan het licht is blootgesteld gaat oxideren waardoor hij gaat verdonkeren. Gebleekte lijnolie is dus lijnolie die behandeld is om bleker te worden van kleur. dit is handig bij het mengen van kleuren omdat zo de kleur van de lijnolie geen inspeel heeft op de helderheid van je kleuren. Wel moet je weten dat gebleekte lijnolie daarmee niet minder vergeelt dan gezuiverde lijnolie. Wanneer je ze beide blootsteld aan licht, dan worden ze even donker van kleur. Daarom zit gebleekte lijnolie vaak in een ondoorzichtige fles of zit de fles in een doos zodat deze voor verkoop niet aan licht word blootgesteld.
Wat is standolie en hoe word het gebruikt? BOVEN: Standolie van het merk Oud HollandStandolie is een product dat word verkregen uit lijnolie. Lijnolie word verhit zodat een deel van de vloeibare massa gaat verdampen. Vroeger was standolie het standaard glaceermedium. Wanneer men gelaagd schildert met olieverf dient men er rekening mee te houden dat de eerste lagen verf magerder moeten zijn en de laatste lagen vetter om te vermijden dat de verffilm later zou craqueleren. Wanneer de laatste laag dan transparant moest zijn moest men dit mengen met een zo vet mogelijk medium dat zo weinig mogelijk strepen naliet. Standolie was hiervoor de ideale oplossing. Tegenwoordig word standolie minder vaak als glaceermedium gebruikt dan vroeger, hoewel het nog steeds heel geschikt is. Standolie zorgt voor een hogere glans en is een sterker bindmiddel dan gewone lijnolie. De verf kan dikker worden gelegd omdat de verffilm veel minder kans heeft tot schroeien door zijn elastische eigenschap. Dit maakt standolie ideaal om te gebruiken in de laatste verflagen van het olieverfschilderij.
Wat is papaverolie en waarvoor word het gebruikt?Papaverolie is een olie afkomstig uit persing van het zaad van de klaproos (papaverbloem) en word in het olieverfschilderen gebruikt als bindmiddel. Het grote voordeel aan papaverolie is dat het zeer weinig vergelend is. Daarom is deze olie uitstekend geschikt bij gebruik van lichtere kleuren. Het nadeel is dat deze olie afbreuk doet aan de kwaliteit van de verffilm. De film is niet zo sterk als bij het gebruik van lijnolie. Ook droogt papaverolie trager dan de klassiek gebruikte lijnolie. Doordat het droogproces ook anders is heeft deze olie minder snel de neiging tot schroeien (het verrimpelen van de verffilm).
 BOVEN: PapaverPapaverolie is zeer vettig en kan dan ook enkel worden gebruikt in de laatste laag van het gelaagd schilderen, of gewoon als bindmiddel van de verf in plaats van lijnolie. Papaver is ook gekend als de grondstof voor de drug "opium". Dit heeft ervoor gezorgd dat de teelt van papaver in vele landen illegaal werd. Daarom werd deze grondstof heel duur en werd voor een alternatief gezocht voor papaverolie. Dit alternatief werd gewonnen uit het zaad van de saffloerdistel. Deze olie, saffloerolie, heeft dezelfde chemische samenstelling als die van papaverolie en draagt dus dezelfde eigenschappen als die van papaverolie. Andere benamingen van papaverolie zijn maanolie of maanzaadolie. Ook staat het zeer bekend onder de Engelse vertaling "poppy oil".
Wat is saffloerolie en waarvoor kan het worden gebruikt?Safloerolie word gewonnen uit het zaad van de safloerdistel (Carthamus tinctorius L.) en word gebruikt als bindmiddel voor sommige witte olieverven. Deze olie is namelijk bleker dan de normaal gebruikte lijnolie en deze vergeelt ook minder. Vroeger maakte men hiervoor gebruik van papaverolie, maar deze is door de handel in opiaten veel te duur geworden. Safloerolie heeft bijna dezelfde chemische samenstelling als papaverolie en is daarom een ideaal alternatief. Wanneer er een olieverfschilderij van een zekere duurzaamheid word gemaakt, dan is het dus zeker aan te raden om voor witte kleuroppervlakken een wit gemengd met safloerolie of papaverolie te gebruiken. Deze bindmiddelen zijn ook apart verkrijgbaar in de handel indien men de verf wat vettiger wenst te maken of indien men zelf witte olieverf wenst te maken.
Wat is gekookte lijnolie en wat zijn de toepassingsmogelijkheden hiervan?Gekookte lijnolie is een olie die onder toevoeging van siccatieven wordt verhit zodat er een sneldrogend schildersmedium ontstaat. De olie wordt echter niet tot koken gebracht zoals de naam doet luiden. Deze benaming is uit de volksmond afkomstig en staat nu op het etiket. Omdat er reeds siccatieven zijn toegevoegd tijdens het verhittingsproces mogen er in verband met de duurzaamheid van de verffilm nooit extra siccatieven worden toegevoegd. Je kan de olie puur gebruiken of als ingrediënt van een zelfgemaakt medium.
ONDERGRONDEN
Kan ik met olieverf op elke ondergrond schilderen? BOVEN: kant en klare Schildersdoeken uit de handel zijn reeds behandeld met enkele lagen gesso (meestal 3 lagen).Er zijn tal van ondergronden geschikt voor olieverf, alleen moeten ze op een correcte mannier worden geprepareerd. Sommige ondergronden hebben specifieke primmers nodig zoals bijvoorbeeld plexi, daarop moet een plastic-primmer komen. Bovenop die plastic-primmer dient dan een gesso te komen zodat de olieverf zich daarin kan verankeren.
Kan er met olieverf op acrylbindmiddel worden geschilderd?Acrylbinder is een bindmiddel die opdroogt tot een gesloten film waarin geen verankering van een volgende laag mogelijk is. Bij een gesso worden er "droge grondstoffen" zoal onder andere krijt aan het bindmiddel toegevoegd zodat de olieverf zich kan verankeren. Het is dus ten zeerste af te raden om acrylbinder als ondergrond te gebruiken voor olieverf.
Ik had graag met olieverf op papier geschilderd, is dit mogelijk?Vele papiersoorten "doorbloeden" wanneer je er met olieverf op schilderd, andere papiersoorten zijn dan weer te licht en rimpelen of krullen op. Maar tegenwoordig hoef je al dit werk niet meer te doen. Er zijn namelijk speciaal geschikte papiersoorten op de markt die uiterst geschikt zijn voor olieverf. Wel heb je natuurlijk terug verschillende kwaliteiten in deze papiersoort. Het grootste verschil ligt hem in het gewicht van de papiersoort. Een blad van 300g/m² zal steviger zijn en minder neigen tot opkrullen dan een blad van 240g/m². Kies dus voor een merk van gekende kwaliteit en ga niet te licht in je papierkeuze.
Wat zijn de vereisten voor een ondergrond voor olieverf?Om met olieverf op een ondergrond te kunnen schilderen moet er een zekere hechting zijn. De olieverf moet zich in het oppervlak kunnen verankeren. Verankeren bedoelt niet "absorberen", want wanneer een ondergrond teveel absorbeerd zou deze alle olie (bindmiddel) uit de verf kunnen wegzuigen waardoor de pigmenten geen binding meer hebben. Zo zal de verf uiteindelijk gaan verpoederen. Hoewel vele ondergronden dus niet geschikt zijn voor olieverf kunnen de meeste wel geschikt worden gemaakt. Dit "geschikt maken" van de ondergrond heet men het "prepareren". Een ideale hechting kan worden bekomen met een gesso. Een gesso zorgt voor een uitstekende verankering van de olieverf door de "droge stof" die erin aanwezig is namelijk krijt (in sommige gesso's ook gips). Maar gesso alleen is vaak niet genoeg. Sommige ondergronden zoals PVC of metaal dienen eerst met speciale primmers te worden overschilderd alvorens er gesso kan worden opgeplaatst. Dergerlijke primmers zijn dan meestal te verkrijgen in een doe-het-zelf of in een verf-speciaalzaak voor huisschilders. Om doek te prepareren (katoen of linnen) dient er eerst een voorstrijkmiddel op te worden geplaatst die het "doorbloeden" van het doek voorkomt. Een klare gesso is daar meestal voor geschikt. Daarboven zet men dan ook meestal drie lagen gewone gesso. Vroeger werd voor die eerste laag meestal konijnelijm of beenderlijm gebruikt om de poriën van het doek te dichten. Deze hadden het nadeel aan vocht onderhevig te zijn. Konijnelijm of beenderlijm kan heden nog steeds worden gebruikt en is nog steeds in de handel beschikbaar. Boven deze laag worden dan ook terug drie lagen gesso gezet. In principe zijn dus de meeste ondegronden geschikt voor olieverf. Je dient gewoon te weten hoe je ze moet prepareren.
Zou ik met olieverf op metaal kunnen schilderen?Vele metalen hebben de eigenschap te oxideren. Daarmee moet dan rekening worden gehouden indien men kiest voor een ondergrond bestaande uit metaal. Indien het werk in een droge ruimte kan worden bewaard kunt u ervoor kiezen om op metaal te gaan schilderen. Rechtstreeks op het metaal zal de olieverf niet hechten. men dient er dus een primer op te plaatsen die geschikt is voor metaal. Dergelijke primmers zijn te vinden in verf-speciaalzaken voor de huisschilder of in doe-het-zelf zaken. Een primmer voor metaal heeft een strak gesloten film waardoor olieverf er ook niet kan op hechten. Daarom is het nodig dat men boven de metaalprimmer twee of drie lagen gesso plaatst. Dan is het metaal gepreareerd en kan er met olieverf op worden geschilderd. Indien men wil glaceren op inox, dan kan dat indien men de inox vooraf goed schuurt met een fijne korrel en nadien ook ontvet.
OPLOSMIDDELEN
Kan ik white-spirit gebruiken om mijn olieverf te verdunnen?Je kunt gewone white-spirit, zoals die overal in elke doe-het-zelf of schilderszaak verkrijgbaar is, zonder probleem gebruiken om er je olieverf mee te verdunnen. White-spirit is een aardoliedestilaat en word dus pas de laatst eeuw in de schilderkunst gebruikt. White-spirit is voordeliger dan terpentijn maar heeft het nadeel dat het sterker geurt. Vele schilders zij ook meer gebonden aan de "charmegeur" van het klassieke oplosmiddel "terpentijn".
Wat is het verschil tussen terpentine en terpentijn?Het is nogal verwarrend wanneer je in de winkel terpentine ziet staan en dan daarnaast terpentijn van hetzelfde merk. "Is dit dan toch niet hetzelfde", kunt u zich afvragen? Het antwoord is nee! Beide zijn totaal iets anders, hebben een totaal andere samenstelling en iets andere gebruiksdoeleinden. Velen verwaren deze met elkaar en denken gewoon dat dit hetzelfde is maar in een andere taal. Nee hoor! Lees hieronder het verschil, en waarvoor wat word gebruikt.  BOVEN: TerpentijnTerpentijn: Terpentijn kennen de meeste olieverfschilders wel. Het is een olieachtige verdunner voor olieverf. Het is niet aan te raden hiermee penselen uit te wassen, tenzij deze daarna nog eens met zeep grondig worden gereinigd. Het is wel een verdunnen, maar deze is gemaakt van een hars afkomstig van pijnbomen waardoor de verdunner toch wat olieachtig is. Deze olieachtige eigenschap zou er voor zorgen dat de haren van je penseel na droging aan elkaar gaan kleven. Minder olieachtige terpentijn is de gerectificeerde terpentijn. Deze werd extra gedestilleerd en sommige merken menen daardoor dat hun terpentijn wel geschikt is voor het reinigen van penselen. Terpentijn word als verdunner gebruikt in olieverf om de eerste lagen van het schilderij aan te zetten. Het maakt de olieverf mager. Hoewel we onze verffilm transparant kunnen maken met terpentijn, dienen we deze niet te gebruiken als glacis. De maagerste verflaag moet steeds onderaan liggen en de toplaag moet de vettigste zijn. Hierdoor voorkomen we dat de verflagen later zouden gaan craqueleren.  BOVEN: Terpentine
Terpentine: Maar wat is terpentine dan? Terpentine is een destillaat van aardolie. Het is niet afkomstig van een hars zoals terpentijn en dus ook niet vettig. Het verdampt vrij snel en geeft een sterke solventgeur af die velen als onaangenaam beschrijven. Een synoniem van terpentine is white spirit, en dit kennen we natuurlijk allemaal! Terpentine en white spirit zijn dus compleet hetzelfde. Waarvoor word het gebruikt? Evenals terpentijn kan het gebruikt worden om olieverf te verdunnen. Het nadeel waarom dit minder word gebruikt is vanwege de geur. De geur van terpentijn word door veel olieverfschilders als aangenaam ervaren in tegenstelling met de geur van terpentine. Ook dit maakt de verf zeer mager en is dus niet geschikt voor gebruik in de bovenste verflagen. Terpentine is uitermate geschikt voor het reinigen van penselen. Het verdampt volledig waardoor er niets tussen de haren achterblijft. Toch is het nog steeds aan te raden nadien je penseel nog eens te reinigen met water en zeep om de haren zacht te houden alvorens je het penseel opbergt. Terpentine is ook geschikt voor het verwijderen van oude verwijderbare vernislagen van een olieverfschilderij. Bij waardevolle schilderijen laat je dit toch best over aan een gespecialiseerde restaurateur. Ook bestaat er reukloze terpentine (reukloze white spirit) die ook perfect bruikbaar is als verdunner of penseelreiniger. Het nadeel van deze reukloze terpentine is dat hij wat trager verdampt waardoor de verf dus minder snel droogt. Reukloze terpentine kan niet worden gebruikt voor het verwijderen van oude verwijderbare vernislagen. Let wel op voor het Engelse turpentine, wat in het Nederlands terpentijn betekend.
Waarmee kan ik mijn olieverf best verdunnen?Er zijn twee oplosmiddelen geschikt voor olieverf, namelijk terpentijn en terpentine (white-spirit). Terpentijn is het klassieke oplosmiddel tewijl terpentine een aardoliedestilaat is en dus meer de laatste eeuw wordt gebruikt voor het oplossen van olieverf. White-spirit heeft ook een sterkere geur af, maar het verdampt iets sneller. Terpentijn of terpentine, het maakt dus niet uit bij gewone olieverf wat je gebruikt om het te verdunnen. Bij watervermengbare olieverf kan er uiteraard water worden gebruikt. Dit komt omdat er een emulgator aan de verf is toegevoegd.
Wat is het verschil tussen gewone terpentine of reukloze terpentine?Reukloze of reukarme terpentine of reukloze white-spirit heb je in verschillende kwaliteiten. De kwaliteit die geschikt is om te gebruiken als verfverdunner is enkel verkrijgbaar in kunstenaarspeciaalzaken en van erkende producenten van olieverf en benodigdheden. Geurloze terpentine heeft het voordeel dat het geen storende geur vrijgeeft, wat interessant is voor gebruik binnen in huizen, appartementen of in leslokalen. Let wel op! Het is nog steeds een solvent dat volledig dient te verdampen uit de verf. Dus al ruik je de dampen van de terpentine niet, ze hangen wel nog steeds in de lucht en kunnen deze dus worden ingeademd. Er moet dus al bij al nog steeds worden gezorgd voor een goed geventileerde ruimte! De aromatische bestanddelen die zich normaal in terpentine bevinden zijn er zoveel mogelijk uitgehaald om zo een reukloze (of geurarme) terpentine te bekomen. Spijtig genoeg zijn ook net die bestanddelen die eruit zijn verwijderd deels verantwoordelijk voor de oplossing van de olieën waardoor de werking van deze reukloze terpentine iets minder sterk is dan de gewone terpentine. Voor het uitwassen van de voor olieverf gebruikte penselen is deze geurloze terpentine uitstekend geschikt. Was je penselen nadien best nog eens uit met wat zeep zodat de haren mooi zacht blijven.
PENSELEN
Welke penselen gebruik ik het best voor olieverf?Voor olieverf gebruikt men het best natuurlijke haren zoals varkenshaar, runderorenhaar, iltishaar of marterhaar. De steel van een olieverfpenseel is meestal lang, hoewel veel marterharen- aquarelpenselen die een korte steel hebben ook geschikt zijn voor olieverf omdat het enkel de steel is die verschilt.
Varkenshaarpenselen hebben stugge haren en zijn geschikt voor het brutere werk. Je kan er zeer rijkelijk mee werken en de penseelstreken worden zeer duidelijk afgetekend. Runderoren penselen, ook wel ossenhaar penselen genoemd, zijn zachter dan varkensharenpenselen maar zij iets stugger dan marterharen. Deze zijn reeds goed geschikt voor detailwerk en zijn een stuk voordeliger in aankoop dan marterharen. Iltishaar komt niet zo vaak voor in de Begische kunsthandel. Het is het staarthaar van de Russische en Poolse bunzing. Iltishaar penselen zijn zeer gschikt voor detailwerk maar zijn net iets stugger dan een marterharen penseel waardoor het ook wel mooi in vorm blijft. Marterhaar penselen zijn het best geschikt voor fijn detailwerk en om te glaceren. De haren zijn zeer zacht en laten weinig of geen strepen na. Ook bestaan er in marterharen veschillende kwaliteiten. Deze zijn vaak in serie's aangeduidt en doelen op de zachtheid van de haren. Synthetische penselen, selected filament, zijn zeer voordelig in prijs maar hebben niet dezelfde eigenschappen als de penselen met natuurlijke haren. Toch worden ze veelal aangeboden voor olieverf en zijn ze van sommige goede merken een goed alternatief.
 De vorm van de zetting van de penseelharen hangt af van het soort werk je doet. Voor het schilderen van vlakken met een rechte aanzet zijn platte penselen makkelijkst. Vele kunstschilders houden van een penseel in de vorm van een "kattentong" of "filbert" omdat men de aanzet van het penseel minder ziet. Fijne ronde penselen worden vaak gebruikt voor detailwerk en slepers (marterpenselen met lange haren) worden vaakst gebruikt voor lijnen en dergelijke. De vorm van een penseel word veelal bepaald door het gebruiksprofiel van de schilder. Elk kiest hetgeen waar hij/zij het best mee werkt.
Hoe kan ik mijn penselen het best reinigen?De beste mannier om een penseel te reinigen van olieverf is met white-spirit. TIP! Blijf indien mogelijk met white-spirit van je handen af. Je huid kan ervan gaan iriteren en uitdrogen. Was je handen af met wat lijnolie en was ze daarna met zeep. Zo draag je ook zorg voor je handen. Wanneer je penseel gereinigd is breng je het tussen je vingers terug in vorm. Je laat je penseel dan zo drogen. Wanneer je een penseel voor een langere tijd niet gebruikt is het goed om wat bruine zeep in de haren aan te brengen en het zo in de perfecte vorm te brengen alvorens het penseel op te bergen. Zo blijven de haren zacht en in vorm.
Kan ik penselen die verdroogd zijn met olieverf terug uitwassen?Ingedroogde olieverf kan alleen worden afgebroken in zeer agressieve oplosmiddelen als xyleen maar het probleem hierbij is dat dit agresieve oplosmiddel vaak de zetting van het penseel aantast waardoor je bij machinaal gezette penselen al snel haarverlies zult hebben. Ook zijn sommige synthetische penselen niet tegen dit soort oplosmiddelen bestand. De boodschap is dus om je penselen tijdig te reinigen.
PRIMERS
Wat is Gesso? BOVEN: Gesso Primmer van Royal TalensGesso is een water oplosbare primer dat word gebruikt als ondergrond voor een schilderij. Het zorgt voor een optimale hechting tussen de drager en de verf. Als drager kunnen verschillende materialen worden gebruikt zoals karton, MDF of schildersdoek. Het word aangeraden om meerdere lagen gesso over elkaar te schilderen voor een goed en dekkend resultaat. Gesso bestaat uit een acrylaatharsdispersie met een hoeveelheid krijt in verwerkt. Dit preparaat heeft de eigenschap van een goede hechting aan de ondergrond en een goede verankering van de verf met de primer. Er zijn verschillende kwaliteiten gesso op de markt. Hoe minder de kwaliteit, hoe wateriger de gesso is. Gesso is standaard wit, zwart of kleurloos.
Kwalitatieve gesso is tamelijk pasteus en laat borstelstrepen na waardoor je de primer best in één enkele richting kunt uitstrijken. Door dit pasteuze karakter kan gesso ook worden gebruikt om lichte texturen in een ondergrond aan te brengen. Het is niet de bedoeling om gesso te mengen met andere acrylverven. De gesso verlaagd de kwaliteit van de verf en verliest zijn doelmatige eigenschappen. Hoewel gesso een watergedragen primer is, is deze uitstekend geschikt als ondergrond voor zowel olieverf als acrylverf. Borstels na gebruik reinigen met water.
Waarvoor gebruikt men basiswit?Basiswit is een pasteuse alkyd- olieverf die gebruikt wordt om reliëf in de onderschildering van een olieverfschilderij aan te brengen. De pasta bestaat uit titaanwit en vulmiddelen die zorgen voor een optimale verankering van de bovenliggende olieverf. Basiswit kan niet worden gebruikt op een ongeprepareerd doek. Je dient de ondergrond dus altijd eerst te prepareren (met gesso of andere ...) voordat je de onderschildering maakt. Basiswit kan voor de onderschildering eventueel worden aangekleurd met olieverf of een lichte hoeveelheid pigment.
Kan ik modeleerpasta gebruiken als ondergrond voor olieverf?Modelleerpasta is eigenlijk een aangedikte gesso en heeft dus dezelfde eigenschappen als een gewone gesso. Je kunt het zeer dik aanbrengen en daarom is het een primma middel om structuur in je ondergrond aan te brengen. De verankering van de olieverf verloopt onder hetzelfde proces als bij gewone gesso, al heb je ook weer verschillende kwalliteiten hierin. De modelleerpasta kan eventueel ook worden aangekleurd. Je kunt dit met acrylverf doen maar in zeer beperkte mate. De beste mannier om in te kleuren is met wat pigment.
Hoe kan ik mijn gesso aankleuren?Gesso kan als ondergrond voor olieverf worden aangekleurd met kleine hoeveelheden pigment, kwalitatieve acrylinkten of een zeer kleine hoeveelheid acrylverf. Acrylverf is het delicaatste "kleurmiddel" aangezien het een zekere flexibiliteit aanhoud na droging terwijl olieverf uiteindelijk volledig gaat uitharden. Dit kan uiteindelijk het barsten van de olieverflaag als gevolg meebrengen.
SCHILDERTECHNIEKEN
Men zegt altijd dat je met olieverf "vet over mager" dient te schilderen. Wat houdt dit in?Het principe van "vet over mager" Wat word er bedoeld met "vet over mager" schilderen? Bij olieverf kun je twee technieken toepassen, het "alla prima" schilderen (nat in nat) of het "vet over mager" principe. Het "vet over mager" principe moet worden toegepast wanneer men het schilderij in verschillende lagen opbouwd. Stel, je begint vandaag aan een olieverfschilderij en je hebt je onderschildering gemaakt. Dan moet je misschien een week wachten om je volgende laag erop te kunnen zetten zodat de onderliggende laag niet opnieuw oplost. Je onderste laag breng je best mager aan. Hiermee wordt bedoeld dat men de olieverf gaat verdunnen met terpentijn (of een ander oplosmiddel). Dus ga je bij de volgende laag ietsje vetter werken. Je gaat dan bijvoorbeeld aflengen met wat lijnolie erbij, of met een reeds geprepareerd schildersmedium. Aangezien de onderste laag magerder is, kan de bovenste laag zich probleemloos gaan verankeren en heb je een sterke verffilm. Hoe verder de vorderen lagen, hoe vettiger je verf mag zijn. Je eindlaag mag het vettigst zijn. Deze kan je eventueel gaan mengen met een glaceermedium waardoor deze laatste laag dan ook een zekere transparantie biedt. Om te glaceren kan gekozen worden uit Glaceermedium, Alkydmedium, Venetiaanse terpentijn of Standolie. Deze mediums doen de verf uitvloeien zonder penseelstreek. Wat gebeurd er dan indien ik het "vet over mager" principe niet respecteer? Indien je het principe "vet over mager" schilderen niet zou navolgen en je bijvoorbeeld bij je onderste laag een vette laag zetten, dan zou deze bij het drogen er uiteindelijk voor zorgen dat je bovenste laag gaat barsten, dit omdat je bovenste laag sneller droog zou zijn en zo de onderste laag afsluit. De poreuze bovenste laag zou niet elastisch genoeg zijn om met het uitzetten of het krimpen van de ondergrond mee te gaan. Kort samen gevat: Je eerste laag verdun je wat met terpentijn, white spirit, citrusolie of een ander geschikt oplosmiddel
Wat wordt bedoeld met "alla prima" schilderen?Bij "Alla prima" wordt een schilderij "nat-in-nat" geschilderd waarbij worden de kleuren niet enkel op het palet, maar ook op het schilderij zelf worden gemengd. Er dient snel geschilderd te worden zodat de verf niet kan indrogen voordat het schilderij volledig af is. Bij deze techniek kan steeds hetzelfde oplosmiddel of medium worden gebruikt of de verf kan de verf puur worden gebruikt. Wordt er een verdunningsmiddel gebruikt, dan zal er met een goed schildermedium het degelijkste resultaat worden bereikt.
Hoe vermijd ik het dat er matte plekken ontstaan in mijn schilderij?Kent u het fenomeen? U bent aan het schilderen en er ontstaan bij drooging "ingeschoten" plekken, de verf slaat mat weg, terwijl de intensiteit van de kleur volledig afneemt. Dit is spijtig genoeg onvermijdelijk en wordt veroorzaakt door de gebruikte kleur, het soort en de hoeveelheid toegevoegd verdunningsmiddel en de absorptie van de drager waarop wordt geschilderd. Wanneer olieverf relatief weinig bindmiddel bevat waarvan een deel door de ondergrond wordt geabsorbeerd, kan de kleur gaan "inschieten". Je kunt op de ingeschoten plekken wanneer ze reeds handdroog zijn, een mager laagje retoucheervernis aanbrengen zodat de glans en kleur terug opfleuren. De retoucheervernis dient zeer mager te worden aangebracht omdat de solventen de onderliggende laag zouden kunnen oplossen. Spuitbussen zijn hierbij een aanrader! Indien de matte plekken te absorberend zijn kan men nogmaals een dunne laag retoucheervernis aanbrengen, en dit totdat de verfglans op peil staat. De vernis droogt in enkele uren en is daarna ook geschikt voor hechting van een volgende verflaag.
Hoe lang moet ik de verf laten drogen vooraleer ik verder kan schilderen?Bij gelaagd schilderen kan men de volgende laag aanbrengen wanneer de vorige laag droog genoeg is zodat ze niet meer oplost. Wel dient men op te letten voor de kritische periode die de hechting van een volgende laag kan verslechten. Kleeft de verf nog wat? Dan is er geen enkel probleem en kunt u de volgende laag er metteen opzetten. Van zodra de verf aan de oppervlakte mooi droog aanvoelt, dan begint de genoemde kritische periode en kan beter minimaal een week wachten voor de volgende laag.
Kan ik ervoor zorgen dat mijn olieverf sneller droogt?De droging van olieverf wordt veroorzaakt door blootstelling aan zuurstof en licht. Voor een optimaal droogproces dient men er dan ook voor te zorgen dat er voldoende ventilatie en licht aanwezig is. Ook kan men de droging bespoedigen door een siccatief of een snel drogend medium aan de verf toe te voegen. Er zij vele kant en klare sneldrogende mediums te verkrijgen maar je kan gerust ook zelf een sneldrogend medium maken, bijvoorbeeld door gekookte lijnolie te mengen met een oplosmiddel. Bij gekookte lijnolie mag nooit siccatief worden toegevoegd omdat dit er reeds in een maximale hoeveelheid in aanwezig is. Het toevoegen van siccatief doe je best ook met mate. Indien je teveel siccatief gaat toevoegen kunt u zelfs het omgekeerde effect verkrijgen, namelijk dat de verffilm blijft kleven. Als je siccatief gebruikt, gebruik dan als toevoeging het best siccatief Harlem. Hiervan mag je maximum 10% toevoegen.
Wanneer ik met bepaalde kleuren te dik schilder, dan rimpeld mijn verflaag! Hoe komt dit?Het rimpelen of &qout;schroeien" van de verf komt bij bepaalde kleuren voor wanneer ze in dikke lagen worden aangelegd, met name bij kobalt, kraplak en de aardkleuren. De oorzaak is te vinden bij het type pigment die gebruik wordt die de samenstelling van de verf bepaalt. Hoe Wat veroorzaakt nu dit schroeien? Wanneer olieverf droogt, gebeurt dit door invloed van zuurstof en licht. De oppervlakte van de verf wordt bij verwerking onmiddellijk aan het zuurstof en het licht blootgesteld, maar de verf binnenin word hierdoor afgesloten en blijft nat. Er vormt zich dus een film die de nog natte verf binnenin afsluit terwijl de droging van de toplaag ervoor zorgt dat de bovenste laag reeds uitzet boven de nog natte verf en zo begint op te hopen en te rimpelen. Om schroeien te voorkomen kan de verf worden vermengd met Schilderpasta, in de volksmond ook wel "schilderboter" genoemd. Schilderpasta is een kleurloze olieverf die met de verf kan worden gemengd. Bij de kleuren die gevoelig zijn aan schroeien is het aan te raden om een verhouding ven 1/1 te handgaven. De kleur en de consistentie van de verf blijft hetzelfde en de zuurstof kan zo doordringen tot binnenin de verflaag.
Wat is het verschil tussen wit op basis van lijnolie en wit op basis van saffloerolie?Lijnolie heeft de eigenschap een uitstekende bindkracht te geven in vergelijking met vele andere oliën. Daarom is dit het meest gebruikte bindmiddel in olieverf, maar het heeft ook een sterk nadeel. Dat nadeel is zijn vergelende eigenschap. Bij lichtere kleuren valt dit sterk op, en dit vooral bij wit. Daarom wordt er voor wit een andere oplossing voorzien, namelijk een olie afkomstig van de Saffloerdistel, "saffloerolie". Deze olie behoud dan wel de kleur van de verf, maar droogt trager en vormt een zwakkere verffilm dan lijnolie. Het is bijvoorbeeld aan te raden wanneer men een schilderij in meerdere lagen opbouwt, om de onderste lagen in lijnolieverf te schilderen en pas voor de laatste laag wit op basis van saffloerolie te gebruiken.
Wat is het verschil tussen zinkwit en titaanwit?Zinkwit en titaanwit zijn twee witte pigmenten die verschillen in dekkracht. Titaanwit is een zeer dekkend wit. Dit wordt het meest gebruikt word om dekkende witte vlakken te schilderen zonder toevoeging of onderlinge menging van andere kleuren. Zinkwit is een niet dekkend maar het is wit is veel zuiverder. Het word wooral gebruikt om te mengen (mengwit) en om te glaceren. Het zuiverste zuiver wit kan worden bekomen met loodwit, maar de productie van deze verf is sinds enkele jaren verboden omdat dit pigment zeer schadelijk is voor de gezondheid.
Is het verantwoord als ik mijn onderschildering maak in acrylverf?Een dikke laag acrylverf is weinig poreus en is daarom niet geschikt als ondergrond voor olieverf. Toch kan met olieverf op acrylverf worden geschilderd als één van de volgende methodes wordt gevolgd: Verdun de acrylverf met water en maak een dunne onderschildering op een universeel geprepareerde drager. Universeel geprepareerd wil zeggen dat de prepareringslaag geschikt is voor de hechting van zowel olieverf als waterverdunbare verven. Per beschilderd oppervlak is nu minder acrylaathars aanwezig. Na verdamping van het water is de verffilm poreus genoeg en kan de olieverf zich in de laag acrylverf hechten. Waar de olie door de acrylverf heen dringt, kan ze hechten in de prepareringslaag. Gebruik voor de onderschildering Gesso in plaats van witte acrylverf bij het mengen van de kleuren. Elke kleur moet met voldoende Gesso worden gemengd om hechting van de olieverf mogelijk te maken. Ook Gesso is een pure acrylaat, zij het speciaal ontwikkeld en volgens een bepaald recept vervaardigd voor de hechting van olieverf.
Wat is watervermengbare olieverf?De basis van watervermengbare olieverf blijft hetzelfde: olie. Hoe komt het dan dat je deze met water kunt vermengen? Er is namelijk een emulgator toegevoegd waardoor de olieverf kan worden opgelost in water. Je hebt nu een begrip van hoe het werkt, maar blijft het water dan in die verf zitten?
Kan ik watervermengbare olieverf met gewone olieverf combineren?Bij watervermengbare olieverven is er net genoeg hoeveelheid van een emulgator aan toegevoegd om een evenwicht te creëren tussen de olie en het water. Wanneer je dan olieverf zonder emulgator gaat toevoegen, dan kun je je olieverf niet meer gaan oplossen met water waardoor je er praktisch een gewone olieverf van maakt. En er is nog een probleem. Water verdampt minder snel dan terpentine waardoor het zou kunnen dat in de onderlagen van je schilderij nog water zit terwijl de film erbovenop reeds droog is. Conclusie: Het is ten zeerste af te raden om watervermengbare olieverf te combineren met gewone olieverf. Je wint er dan ook technisch gezien geen enkel belang bij dit te doen.
Is alkydverf hetzelfde als olieverf?Het verschil zit hem in het bindmiddel. Olieverf heeft als basisbindmiddel olie zoals lijnolie, papaverolie of saffloerolie. Alkydverf heeft als basisbindmiddel alkydhars, waardoor het de eigenschap heeft sneller te drogen. De versnelde droogtijd van alkydverf is hetgeen wat de verf aantrekkelijk maakt. Wel zijn er enkele nadelen aan verbonden. wanneer je nat in nat wenst te schilderen moet je heel snel doorwerken omdat de verf dan ook zo snel droogt. De penseelstreken vloeen bij alkydverf steeds uit waardoor het onmogelijk wordt een karaktervolle penseelstreek in het schilderij na te laten. Ook heeft alkydhars een vergelende eigenschap wat de verf dan wel onmiddelijk categorieseerd onder "studie kwaliteit". Alkydverf droogt ook niet zo snel als acrylverf soals sommigen denken. Je kunt het vergelijken met de synthetische lak waarmee men ramen en deuren zou schilderen. Ook bij deze verven is de basis alkydhars. Het verdunnen van alkydverf doe je best met white-spirit. Om je verf smeuger te maken of te glaceren kun je gebruik maken van het in de handel verkrijgbare alkydmedium.
Kan ik alkydverf met gewone olieverf combineren?Combinatie van alkydverf en olieverf is niet aan te raden. De droogtijd van alkydverf maakt een sterk contrast met die van olieverf waardoor de alkydverf (die sneller droogt dan olieverf) de olieverf zou kunnen afsluiten met een reeds droge ondoorlatende verffilm waardoor de olieverf in de ondergrond niet meer kan uitdrogen. Ook bied de verffilm van alkydverf geen verankering voor olieverf indien men het zou gebruiken als onderschildering. De hechting is hierdoor niet optimaal waardoor de olieverf zou kunnen crackleren.
Hoe maak ik mijn olieverf dikker?Olieverf kun je aandikken met impasto mediums, ook wel schilderboter genoemd. Dit medium word rechtstreeks met de verf gemengd om de verf te vertevigen zodat ze niet gaat rimpelen. Impasto medium versnelt ook de droogtijd van de verf. De kwaliteit van de verf blijft hetzelfde. Het medium vergeelt niet en er verandert niets aan de kleur van de verf, tenminste als men kiest voor een normale kwaliteit.
Kan ik met olieverf schilderen op acrylaat-gebonden modeling paste?Moddelingpaste heeft een open structuur waardoor een verflaag zich erin kan gaan verankeren. Deze open structuur is ook ideaal geschikt voor olieverf. Natuurlijk dien je te wachten tot de modelingpaste volledig is uitgehard alvorens je er met olieverf of alkydverf op gaat schilderen. Let wel op dat je geen te goedkope kwaliteit aanschaft van modeleerpasta. Goedkopere kwaliteiten hebben de eigenschap olieverf af te stoten omdat men hierien andere bestanddelen gebruikt. LET OP! Verwar modeleerpasta ook niet met gel-medium, want dit is niet geschikt als ondergrond voor olieverf.
Kan ik zand vermengen met mijn olieverf om zo een andere structuur te bekomen?Zand is een prima middel om een ruwere structuur aan je verf te geven maar is het ook verantwoord om dit te gebruiken met olieverf?
SICCATIEVEN
Wat is een siccatief?Een siccatief is een oplossing van metaalverbindingen die chemische reacties opwekken om het droogproces van de verf te versnellen. Naargelang de samenstelling van het siccatief zal de verf anders gaan drogen. Het Lichte siccatief is een zuivere oplossing van metaalverbindingen en droogd heel snel. Dit siccatief is in vele voorgemaakte verven reeds aanwezig. Dit word gedaan om de droogtijden van pigmenten onderling gelijk te houden. Het donkere siccatief word het meest gebruikt. Men gebruikt het dan als een zeer snel drogend medium.
Hoeveel siccatief mag er in mijn verf worden gedaan?Dat de verf sneller droogt is een voordeel, maar tegelijkertijd doet de versnelde droging ook afbreuk aan de kwaliteit van de verf. daarom is het belangrijk goed in acht te nemen hoeveel siccatief we gaan gebruiken. Het licht siccatief is het sterkst. Je mag er maximum 2% van gebruiken. Dit kan vooral gebruikt worden wanneer je zelf je verf maakt. Het donkere siccatief bestaat deels uit olie. Dit maakt het wat vettigen waarmee je rekening dient te houden bij het gelaagd schilderen. Je mag tot maximum 10% van dit siccatief aan je verf gaan toevoegen.
Welk siccatief gebruik ik?Bij de aanmaak van je eigen verf kun je het best licht siccatief gebruiken daar dit niet vettig is en zo ook kan gebruikt worden in de onderste lagen. Ook bij het gelaagd schilderen komt het lichte siccatief best in de onderste lagen terecht. Het donkere siccatief is vettiger van structuur en is bijzonder geschikt in de laatste lagen. Ook bij het "nat in nat" schilderen is het donkere siccatief de beste keuze omwille van de duurzaamheid van de verffilm.
VERNISSEN
Moet ik een olieverfschilderij vernissen?Een olieverfschilderij droogt vrij traag. Meestal heeft het wel een jaar nodig om volledig droog te zijn. Na het drogen is het nog niet gedaan. Dan begint het verouveringsproces van de verffilm. Om dit tegen te gaan is het raadzaam een beschermende vernis een te brengen die de oppervlakte van de zuurstof afscheid. Het schilderij blijft niet alleen langer mooi zo, maar het word ook beschermd tegen vuil van onder meer rook en stof. Het is dus steeds raadzaam een schilderij te vernissen.
Hoe lang moet mijn schilderij drogen vooraleer ik vernis?Standaard heeft een olieverfschilderij gemiddeld een jaar nodig om volledig uit te drogen. Het beste is dus een jaar te wachten tot het goed is uitgehard. Vernis je te vroeg, dan zou de verf terug kunnen beginnen kleven. Dit komt omdat de oplosmiddelen niet meer kunnen verdampen en zo de onderlaag terug oplossen. Wel kun je reeds vroeger een retouchevernis aanbrengen. Deze vormt een bescherming en een egale glans, maar zorgt nog steeds dat de verf kan blijven ademen. Leg deze vernis niet te dik aan. LET OP! Sommige schilderijen moeten echter meer dan een jaar kunnen drogen omdat de verf zeer dik is aangebacht.
Kan ik vernis van twee verschillende merken mengen?Iedere fabrikant gebruikt een recept dat volgens hem het beste is. Toch zijn er vaak vele verschillen in het gebruik van gronstoffen voor de vernis zoals het bindmiddel. Bindmiddelen kunnen tegen elkaar vechten wanneer ze elkaars droging verstoren bijvoorbeeld, of de vernis kan gaan schiften waardoor er matte en glanzende vlekken ontstaan. Het is dus ten stelligste af te raden vernis van verschillende merken onderling met elkaar te gaan mengen. Let er ook op dat je nooit verwijderbare en niet- vewijderbare vernis onderling gaat mengen. Ook dit geeft soms eigenaardige resultaten.
Mag ik matte vernis en glanzende vernis onderling mengen?Sommige producenten hebben geen satijglans in hun assortiment. Dan is het de bedoeling om zelf je glansgraad te gaan mengen. Blijf echter wel bij hetzelfde merk en ga geen verschillende merken onderling gaan mengen. De vernis kan er dan wel goed uitzien wanneer die is gemengd, maar vaak zie je pas het rampzalige resultaat wanneer het te laat is.
Kan ik slechte vernis verwijderen en opnieuw vernissen?Dat is best mogelijk indien de oude laag vernis een oplosbaar bindmiddel heeft. Je jost een oude laag vernis het best op met terpentijn. Deze breng je aan met een zachte kwast. De vernis op het oppervlak zal beginnen zwellen. Ga er telkens opnieuw over, zolang als er vernis afkomt. zo verdun je feitelijk de vernis en zo ga je hem verwijderen. Doe niet te veel inneens. Werk in vlakken van 10x10cm of 20x20cm naargelang de grootte van het werk. Wees uiterst voorzichtig wanneer het gaat om een jong schilderij. De verf zou misschien nog nat kunnen zijn in de ondergrond waardoor ook de verf terug oplost. Na het verwijderen van de vernis zal er een witte schijn over het schilderij liggen. Dit is door de aanhechting van zuurstofdeeltjes. Het verdwijnd nadat er opnieuw is vernist.
mag ik boven een oude laag vernis een nieuwe laag leggen?Aangezien de oude laag kan bestaan uit een verwijderbare vernis is dit niet aan te raden. Twee verschillende soorten vernis kunnen op elkaar gaan inwerken zodat het schilderij om zeep is. Indien mogelijk, verwijder dan de oude laag vernis en leg er een nieuwe verwijderbare vernis over.
Is mijn matte vernis slecht wanneer er witte vlokken in zitten?Het matteringsmiddel kan bij koude temperaturen gaan stollen in de vernis waardoor klonters worden gevormd. Dit is makkelijk terug op te lossen wanneer je het flesje even onder het warme water houd. Ook bij spuitbussen kan dit gebeuren. Dan is natuurlijk het nadeel dat je het niet ziet. Wanneer je dus een spuitbus met matte of satijn- vernis wenst te gebruiken en ze voelt tamelijk koud aan, houd ze dan even onder warm water. Zo voorkom je dat het spuitkanaal vertopt raakt en je de bus kunt weg gooien.
Wanneer mag ik een retoucheervernis aanbrengen?Deze vernis heeft de eigenschap dat ze blijft adenmen, tenzij ze niet te dik is aangebracht. Men moet steeds minimum 3 maanden wachten om een retoucheervernis aan te brengen als voorlopige slotvernis. Ook kin je de vernis gebruiken tussen het gelaagd schilderen in. Dan kunt u een lichte nevel over het schilderij laten vallen om de ingeschoten kleuren terug boven te halen.
wat wordt bedoeld met het aanbrengen van een uithaalvernis?Een uithaal vernis is niets anders dan een retoucheervernis. De term spreekt over de toepassing. Wanneer sommige kleuren of vlakken ingeschoten (dof) zijn, dan kan het moeilijk zijn om een beeld voor te houden van het schilderij op zijn geheel. Daarom is het handig op de ingeschoten plekken een retoucheervernis aan te brengen die dan de glans terug egaliseerd. De vernis wordt dan lichtjes over het oppervlak verneveld of met een gladde borstel heel mager aangebracht. dan kan men terug beginnen schilderen boven de vernis.
Wat is een damarvernis?Damarvernis is een nog steeds gebruikte traditionele vernis die gemaakt word van een boomhars opgelost in terpentijn. Het van nature is een zeer glanzende vernis. De vernislaag verliest door de jaren heen wel zijn hardheid en verpoederd. Ook vergeeld hij sterk, maar hij is zeer makkelijk te verwijderen wat zeker een voordeel is bij restauratie.
Hoe komt het dat mijn tussenvernis blijft kleven?Wanneer je tussenvernis blijft kleven kan dit twee oorzaken hebben, of combinatie van beide. Wat je kunt doen? Geduld hebben. Probeer in geen geval de vernis te verwijderen of af te dippen. Het droogt wel, al kan dit soms maanden duren. Houd het vooral uit de buurt van stof.
© Vlaams Cultuurnet
Meer van dat:
|
|