Het schildersdoek is één van de populairste dragers voor een schilderij van deze tijd, hoewel doeken reeds lang worden gebruikt door de kunstschilder. Stoffen waren vroeger duur en daarom werden er door de gewone mens vaker houten panelen genomen om op te schilderen. Heden is de markt verzadigd van doeken in alle maten en alle kwaliteiten.

 

---

De verschillende kwaliteiten van reeds opgespannen schildersdoeken

---

Hoe kies ik het juiste schilderdoek, waaraan herken ik de verschillende kwaliteiten en waarom zo'n prijsverschil tussen al die frames? Zou de keuze van het doek belangrijk zijn of maakt het helemaal niets uit welke ondergrond ik kies, als mijn werk maar mooi is?

Deze zijn veelgestelde vragen, vooral omdat de prijzen van doeken ver uiteen liggen en voor een leek zijn deze doeken toch allemaal hetzelfde, of toch niet?

 

1. De "supermarktkwaliteit"- schildersdoek

Sommige supermarkten of geschenkwinkels hebben vaak schilderdoeken te koop aan te gekke prijzen! Zijn deze koopjes echte koopjes of zit er een addertje onder het gras?

Deze doeken bestaan meestal uit 100% katoen. Excellent zou je kunnen zeggen, maar vergeet niet dat er verschillende kwaliteiten katoen bestaan. De stof van je bedlakens kan ook uit katoen bestaan, maar zou je op het katoen van je lakens kunnen schilderen? Natuurlijk kun je dat, maar wanneer je die stof dan moet gaan opspannen op een frame zul je zien dat deze zeer makkelijk scheurt en totaal geen stevigheid bied voor je verffilm waardoor die kan craqueleren.

Maar dit is niet het enige nadeel, het hout waaruit het frame is gemaakt bestaat uit lage kwaliteit dennenhout van het buitenste gedeelte van de boom uit warmere streken waar de den sneller groeit. Dit hout is zeer zacht en zeer broos. bij de minste verandering in temperatuur of luchtvochtigheid zal het hout dan gaan gaan kromtrekken.

Deze twee nadelen samen, het kromtrekkende frames en doeken die je dan nog moeilijk kunt heropspannen, zijn nog niet alles. De doeken zijn meestal ook voorzien van een slechte primer. Wanneer je er dan gaat op schilderen trekt je verf op bepaalde delen van het oppervlak weg of doordat er maar één laag primmer op het doek is aangebracht, trekt de verf zelfs naar de achterkant van het doek door. Dit kun je wel oplossen door er zelf nog een extra laag gesso op te zetten.

Deze doeken kun je dus gebruiken bij wijze van oefening. Zorg ervoor dat je er geen werken op maakt waar je veel tijd en energie insteekt, want dit zou verspillend zijn.

 

2. De "studiekwaliteit"- schildersdoek

Doeken van studiekwaliteit zijn meestal de voordeligste doeken die men kan vinden in de kunstenaars- speciaalzaak. Deze bestaan uit 100% katoen en zijn goed beschilderbaar zowel met olie of acryl. Het doek is meestal ook steviger dan de doeken van een supermarktmerk en ook het frame is van sterkere kwaliteit.

Toch is niet de hoogste kwaliteit van doek gebruikt waardoor het makkelijk gaat vervormen en doorhangen. Het houten frame van deze studiedoeken bestaat uit zacht hout en kan ook makkelijk kromtrekken. Ook bestaan de spielatten uit één geheel waardoor grote formaten met zekerheid zullen krommen.

Deze kwaliteit van doeken is aan te raden voor iedere student of hobbyschilder. Een aanrader is om bij grotere formaten steeds 3D doeken te nemen omdat deze dan minder snel zullen vervormen. Check ook steeds of het doek recht is voor je het aankoopt. Dit kun je door het op een effen tafel te leggen of het tegen een vlakke muur te houden.

 

3. De "artiestenkwaliteit"- schildersdoek

Deze kwaliteit is enerzijds te herkennen aan het zware doek, zijnde katoen of linnen, en anderzijds aan het stevige frame dat bestaat uit geselecteerd hard dennenhout.

De spielatten bestaan bij grotere formaten niet uit één geheel. Waar zich de zwakste punten van het kromtrekken bevinden, worden deze latten verzaagd, omgedraaid en met tand - groef systeem terug aan elkaar gezet zodat het risico op kromtrekken praktisch wordt weggewerkt.

Het spieraam zal ook bij grotere formaten voorzien worden van één of meerdere tussenlatten of kruisen om het raamwerk te verstevigen.

Een garantie voor het niet kromtrekken van het raamwerk is tegenwoordig ook mogelijk met het aluminium spieraam. Deze aluminiumconstructie heeft het voordeel zeer licht te zijn en toch uiterst sterk.

Het schildersdoek dat voor professionele kwaliteit word gebruikt is meestal reeds geprepareerd met 3 lagen hoog kwalitatieve gesso.

De artiestenkwaliteit is de enige professionele kwaliteit die een zekere garantie bied op het niet kromtrekken en het goed vasthouden van de verflaag. Deze word dan ook aangeraden aan professionele kunstschilders of mensen die een werk wensen te maken waar ze veel tijd of inspiratie in zullen steken.

Ook bij commercieel decoratief werk is het een aanrader frames van een betere kwaliteit te nemen. Het zou je duurder komen te staan indien je doeken die gekromd zijn moet laten heropspannen.

 

 

---

De keuze van je spieraam en schildersdoek

---

 

Neem ik linnen of katoen schildersdoek?

De vraag is, "wat ben je ermee van plan?" Elk van deze soorten doek heeft zijn specifieke eigenschappen. Katoen is vaak fijner geweven, maar is rekbaarder dan linnen. Linnen is sterker. Eens opgespannen blijft linnen meestal heel strak. Katoen blijft zowat leven waardoor het minder geschikt is voor grotere formaten. het doek gaat mettertijd slap gaan hangen. Katoen is daarom een minder stabiele drager. Wel is katoen ideaal voor kleinere doeken en fijner werk zoals bijvoorbeeld portretschilderen.

Doordat linnen sterker is kan het gebruikt worden voor grotere formaten. Ook wanneer men gaar werken met textuurmediums of andere zware dingen op het doek gaat kleven, is het aan te raden een linnen doek te gaan nemen met een sterk frame.

Linnen heeft dus de meeste voordelen maar is een stuk duurder in aankoop.

 

Kies ik een klassiek spieraam of een 3D- frame?

Een klassiek spieraam is ongeveer een tweetal centimeter dik en kan worden ingekaderd in elke omkadering. Dit zijn de fijne frames waar alle klassieke schilders gebruik van maakten. De zijkanten zijn dun en hoeven niet te worden mee geschilderd.

Indien je de zijkanten toch wenst mee te schilderen, neem dan een doek dat achteraan is vastgenageld, niet opzij. Doeken die op de zijkant zijn vastgenageld komen ook wel minder voor in de handel dan vroeger. Tegenwoordig zijn de meeste doeken met nietjes achteraan opgespannen.

Een 3D- frame is een frame met een dikke zijrand. Het frame is meestal ongeveer vier centimeter dik. Men spreekt ook soms van een dubbel spieraam omdat het dubbel zo dik is als een klassiek spieraam. De zijkanten worden dan ook maastal meegeschilderd en het schilderij word zonder kader tegen de muur gehangen. Soms kan het gebeuren dat deze toch worden ingelijst in een baklijst.

 

© Vlaams Cultuurnet

 

 

• Schilderen
• Gesso
• Verf
• Schilderen met acrylverf
• Schilderen met olieverf